ایران مبله مفتخر است که میزبان مردم در شهر زیبای شیراز است، از این رو به معرفی یکی از جاذبههای دیدینی استان فارس در نزدیکی شیراز میپردازیم.
تخت جمشید یکی از برترین جاهای تاریخی در جهان است که گذشته و تاریخچهی بسیار با شکوهی دارد. از این رو تمام جهانیان، باستان شناسان و محققان به بازدید این منظرهی باشکوه میپردازند.
تخت جمشید یادگار پادشاهان فاخر ایرانیان در گذشتهاست که دارای معماریهای به یاد ماندنی، کتیبههای دست نوشته، ساخت و سازهای بینظیر، مجسمات، کاخهای بینظیر، خزانههای تاریخی است که در این مقاله به آن میپردازیم.
تاریخچه تخت جمشید
قدمت ساخت تخت جمشید به 2500 سال گذشته بر میگردد. دستور ساخت این کاخ باشکوه را داریوش اول، سومین پادشاه هخاممنشیان در محدودهی مرودشت داد.
تکمیل ساخت این کاخ باشکوه توسط پادشاهان بعد از داریوش سوم به انجام رسید و زبان زد همگان در طول تاریخ و جهان گردیده است.
ساخت و تکمیل کاخهای تخت جمشید تا پایان حکومت هخامنشیان ادامه داشته اما قسمتی از این بناها در زمان داریوش اول، خشایارشاه و اردشیر اول ساخته شد. انتخاب محل این کاخ باشکوه با درایت و تدبیر بسیاری توسط داریوش بزرگ انتخاب شدهاست به گونهای که منظره طلوع، غروب خورشید و فضای سبز اطراف مرودشت دیده میشود.
بنابر آسیبهای زیادی که بر بنای باشکوه تخت جمشید وارد شد، در سالهای 1309، 1314 و تا سال 1319 بارها مورد بازسازی قرار گرفت. که در این حین آثار زیادی کشف شد و در موزهها نگه داری میشود.
قرارگاه تخت جمشید
تخت جمشید در بهترین نقطهی استان هوا از نظر آب و هوایی قرار گرفته است.
این قدمت تاریخی باشکوه در نزدیکی مرودشت، در منطقهی کوهستانی میان روستاهای فیروزی و اصطخر قرار گرفتهاست.
استان فارس، مرودشت، 11 کیلومتری شمال شرق مرودشت، تخت جمشمید.
بهترین زمان بازدید از تخت جمشید
ایام عید یکی از بهترین زمانها از نظر آب و هوایی برای بازدید این قدمت تاریخی است.
در ایام تعطیل تخت جمشید به دلبل ازدحام بیش از حد مردم یکی از شلوغترین مکانها است. این مکان در زوزهای عزاداری و سیزدهم فروردین ماه تعطیل است.
در فصل تابستان بهتر است صبح اول وقت یا بعد ازظهر از تخت جمشید دیدن کنید.
در فصل زمستان، بهتر است از لباس بسیار گرم استفاده کنید، چرا که تابش نور مستقییم وجود ندارد.
ساعت بازدید از فدمت تاریخی تخت جمشید 8 صبح تا 17:30 بعد از ظهر است.
هزینه بلیط به ازای هر گردشگر داخلی 3000 تومان و هر گردشگر خارجی 20000 تومان است.
سنگ تراشی در تخت جمشید
یکی از زیباترین کارها در تخت جمشید کارهای سنگ تراشی و نقوش برجسته است که در اکثر محیط کاخ و بناهای آن حک شدهاست.
محققان با بررسی سنگ تراشیها و دیگر آثار موجود در تخت جشید توانستهاند به ابزار معماری آن زمان دست پیدا کنند
از دیگر خصیصههای این سنگ تراشیها استفاده از سنگهای زینتی و ظرافت هنر دست در آن است که نشان میدهد مدت زمان طولانی بر روی آن وقت گذاشته شدهاست.
این حکاکیهای بر روی پلکان ورودی کاخ، چارچوبها، پنجرهها و سردرها قرار گرفتهاست. در این قدمت تاریخی بیش از 3000 نقش برحسته در قسمتهای مختلف کاخ وجود دارد که هریک مفاهیمی دارد.
علاوه بر نقاشیهای حک شده بر روی سنگها، سنگ نوشتههایی وجود دارند که بخشی از آن را در این مقاله آوردهایم:
متن حکاکی شده از داریوش بزرگ(سومین پادشاه هخامنش)
متن حکاکی شده از خشایارشاه
متن نوشته شده از اردشیر یکم
ستونهای تخت جمشید
ستونهای تخت جمشید یکی از نمادهای معروفیت در تخت جمشید است، این ستونها بسیار بلند و سنگین است که مورد توجه معماران و باستان شناسان قرار گرفتهاست.72 ستون د کاخ آپادانا موجو بودهاست که تنها 14 تا از آن باقی ماندهاست.
هر یک از این ستونها تقریبا 20 متر و بیش از 85 تن وزن دارند.
قسمتهای مختلف تخت جمشید
پلکان ورودی
به مننظور ورودی دو ردیف موازی از پلههای منظم به ارتفاع 12 متر تشکیل شدهاست، به علت فاصلهی کم بین پلهها بالا رفتن از آن بسیار راحت میباشد. در کنارههای این پله سنگهای بسیار بزرگ هستند که بدون سیمان بر روی هم قرار گرفتهاند.
کاخ خشایار شاه یا هدیش
این کاخ به دستور خود خشایار شاه ساخته شدهاست. که نقش و نگارهای آن نشان بر شروع ساختش در دوره داریوش هخامنشی است. مسافت این کاخ به 1500 متر مربع میرسد. و تالار مرکزی ن توسط ست.ن
کاخ به واسطه ستونهای چوبی بنا شدهاست و دارای 12 ستون است.
کاخ ه
کاخ اردشیر یکم است. طرح اصلی آن دو گروه نیزه دار پارسی است که هر گروه 16 نفر است که در مقابل یکدیگر در کنار کتیبهای به صف ایستادهاند.
کاخ سه دری یا کاخ مرکزی
به این دلیل به این کاخ، کاخ مرکزی میگویند که در مرکز تخت جمشید واقع شدهاست. در این کاخ محلی برای برگزاری جلسههای مشاوره و ملاقاتهای رسمی با مهمانان و بزرگان دربار است. در این کاخ تصاویری از بزرگان دربار ثبت شدهاست، از این رو به آن کاخ شورا نیز گویند.
دیوارهای این تالار از خشت ساخته شده و در گذشته کاشیهای رنگی نیز داشتهاست. دایرهای در مرکز این سنگها قرار دارد که زمان طلوع خورشید، نور خورشید در این نقطه به صورت عمود تابیده میشود.
کاخ آپادانا
کاخ بار یا کاخ آپادانا یکی از مجللترین کاخها در دورهی تخت جمشید است. ساخت این کاخ 30 سال زمان بردهاست. این تالار به حالت 4 گوش ساخته شدهاست و دارای 36 ستون و 3 ایوان است که هریک از ایوانها دارای 12 ستون هستند. در این تالار شگفت انگیز ظرفیت بیش از 10 هزار نفر را داشتهاست.
کاخ اختصاصی داریوش
کاخ اختصاصی داریوش یکی از اولین بناهای ساخته شده در تخت جمشید است. در این کاخ تراش صیقلی سنگی وجود داشته که آن را با نامهای ((آینه خانه)) و ((تالار آینه)) میشناسند.
تالاز مرکزی این کاخ دارای 12 ستون است و اتاقهای کوچک واقع در تالار هریک دارای چهار ستون چوبی است. کتیبههای حک شدهی بسیاری در دیواره این کاخ وجود دارد
دروازه ملل
بعد از ورود از طریق پلکان ورودی، 22 متر پس از آن کاخی به اسم ((دروازه ملل )) وجود دارد. دروازه ملل به این دلیل انتخاب شده چون ملتهای دیگر از طریق این دروازه وارد میشدند.
ساخت این دروازه به خشایارشاه بر میگردد. دروازه ملل دارای چهار ستون بلند به ارتفاع 16 متر و دیوارهای خشتی با سه درگاه ورودی است. وسعت این تالار 600 متر میباشد.
خزانه تخت جمشید
از اولین بناهای ساخته شده خزانههای تخت جمشید بودهاست که در ابتدا به عنوان ساختمان اداری از آن استفاده میکردند.
درون خزانه سه تالار وجود دارد که هر کدام چهار ستون دارند، یک اتاق که دارای دو ستون است و دارای دو تالار بزرگ است.
کاخ صد ستون یا تالاار تخت
کاخ صد ستون یک یاز کاخهای بزرگ در محوطه تخت جمشید است. به دلبل اینکه 100 ستون در تالار مرکزی آن وجود دارد نام صدستون را بر روی آن گذاشتهاند. در این کاخ 10 ردیف 10 تایی ستون با نقش و نگار گاو بر سر آن وجود دارد که ارتفاع هر یک به 14 متر میرسد.
آرامگاه شاهی
در جوار کاخ صدستون آثاری از آرامگاههای سنگی به جا ماندهاست. سنگهای این قسمت را نیز بدون سیمان بر روی یکدیگر قرار دادهاند. از آنجا که مردمان در آن زمان بر این معنقد بودند که نباید جسد انسان سه عنصر اصلی آب، هوا، آتش و خاک را آلوده کند. از این رو از آرامگاههای سنگی بری دفن اجساد استفاده میکردند.
موزه تخت جمشید
موزه تخت جمشید یکی از قدیمیترین موزههای درون ایران است که محل این موزه بازسازی شدهی کاخ ملکه میباشد.
کاخ ملکه در زمان خشایار شاه ساخته شدهاست که شامل یک تالار اصلی و تعداد زیادی اتاق است که بر روی دیوارههای آن نق و نگارهایی شامل شیر و هیولا کشیدهاند.
12 ستون چوبی در این تالار واقع شدهاست که تالار اصلی سقف را نگه داشتهاست.
در این موزه ابزار آلات ساخت وساز در دوره هخامنشیان، توپ چرخی ارابه، ریتونهای سفالی و ظروف کشف شده از زیر خاک، دهانه اسب مفرغی و زیورآلات قرار گرفتهاست.
تعداد اشیای موجود در این موزه به حدود 5000 عدد میرسد که هربار آن را تغییر میدهند.
دیدنیهای اطراف تخت جمشید
در این قسمت از مقاله به چند جای دیدنی در اطراف داریوش میپردازیم:
- کوروش کبیر یکی دیگر از جاذبههای دیدنی در اطراف تخت جمشید میباشد.
- نقش رستم یکی دیگر از جاهای دیدنی در اطراف تخت جمشید است.
- نقش رجب دیگر از جاهای دیدنی در اطراف تخت جمشید است.